الف- تعاريف
اين استاندارد با استناد ماده 5 آئين نامه جلوگيري از آلودگي آب و با توجه به ماده سه همين آئين نامه و با همکاري وزارتخانههاي بهداشت درمان و آموزش پزشکي، نيرو، صنايع معادن و فلزات ، کشور و کشاورزي توسط سازمان حفاظت محيط زيست تهيه و تدوين گرديده است. در اين استاندارد خروجی فاضلاب ها تعاريف و اصطلاحاتي که بکار رفته است بشرح ذيل ميباشد :
آب سطحي : عبارتست از آبهاي جاري فصلي يا دائمي، درياچههاي طبيعي يا مصنوعي و تالابها
چاه جذب : عبارتست از حفره يا گودالي که قابليت جذب داشته و کف آن تا بالاترين سطح ايستابي حداقل 3 متر فاصله داشته باشد.
ترانشه جذبي : عبارتست از مجموعه اي از کانالهاي افقي که فاضلاب بمنظور جذب در زمين به آنها تخليه شده و فاصله کف آنها از بالاترين سطح ايستابي حداقل 3 متر باشد.
کنار گذر : کانالي است که فاضلاب را بدون عبور از بخشي از تصفيه خانه يا کل آن به تخش ديگر و يا کانال خروجي هدايت کند.
نمونه مرکب : عبارتست از تهيه يک نمونه 24 ساعته از نمونههايي که با فواصل زماني حداکثر 4 ساعت تهيه شده اند.
ب- ملاحظات کلي
1- تخليه فاضلابها، بايد بر اساس استانداردهايي باشد که بصورت حداکثر غلظت آلوده کنندهها بيان ميشود و رعايت اين استانداردها تحت نظارت سازمان حفاظت محيط زيست ضروريست.
2- مسئولين منابع آلوده کننده بايد فاضلابهاي توليدي را با بررسيهاي مهندسي و استفاده از تکنولوژي مناسب و اقتصادي تا حد استانداردها تصفيه نمايد.
3- اندازه گيري غلظت مواد آلوده کننده و مقدار جريان در فاضلابها بايد بلافاصله پس از آخرين واحد تصفيه اي تصفيه خانه و قبل از ورود به محيط انجام گيرد.
4- اندازه گيري جهت تطبيق با استانداردهاي اعلام شده قبل از تأسيسات تصفيه فاضلاب بايد بر مبناي نمونه مرکب صورت گيرد. در سيستمهائيکه تخليه ناپيوسته دارند اندازه گيري در طول زمان تخليه ملاک خواهد بود.
5- لجن و ساير مواد جامد توليد شده در تأسيسات تصفيه فاضلاب قبل از دفع بايستي بصورت مناسب تصفيه شده و تخليه نهايي اين مواد نبايد موجب آلودگي محيط زيست گردد.
6- فاضلاب تصفيه شده بايد با شرايط يکنواخت و بنحوي وارد آبهاي پذيرنده گردد که حداکثر اختلاط صورت گيرد.
7- فاضلاب خروجي نبايستي داراي بوي نامطبوع بوده و حاوي کف و اجسام شناور باشد.
8- رنگ و کدورت فاضلاب خروجي نبايد ظواهر طبيعي آبهاي پذيرنده . محل تخليه را بطور محسوس تغيير دهد.
9- روشهاي سنجش پارامترهاي آلوده کننده بر مبناي روشهاي ذکر شده در کتاب Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water خواهد بود.
10- استفاده از سيستم سپتيک تانک و ايمهوف تانک با بکارگيري چاهها و يا ترانشههاي جذبي در مناطقي که فاصله کف چاه يا ترانشه ازسطح آبهاي زيرزميني کمتر از 3 متر ميباشد ممنوع است.
11- ضمن رعايت استانداردهاي مربوطه خروجي فاضلابها نبايد کيفيت آب را براي استفادههاي منظور شده تغيير دهد.
12- رقيق کردن فاضلاب تصفيه شده يا خام بمنظور رسانيدن غلظت مواد آلوده کننده تا حد استانداردهاي اعلام شده قابل قبول نمي باشد.
13- استفاده از روشهاي تبخير فاضلابها با کسب موافقت سازمان حفاظت محيط زيست مجاز است.
14- استفاده از کنارگذر ممنوع است، کنار گذرهائيکه صرفا” جهت رفع اشکال واحدهاي تصفيه اي بکار رفته و يا در زمان جمع آوري توأم فاضلاب شهري و آب باران مورد استفاده قرار ميگيرند مجاز است.
15- تآسيسات تصفيه فاضلاب بايستي بگونه اي طراحي ، احداث و بهره برداري گردد تا پيش بينيهاي لازم جهت به حداقل رسانيدن آلودگي در مواقع اضطراري از قبيل شرايط آب و هوايي نامناسب، قطع برق ، نارسايي تجهيزات مکانيکي و … فراهم گردد.
16- آندسته از فاضلابهاي صنعتي که آلودگي آنها بيش از اين استانداردها نباشد ميتواند فاضلاب خود را با کسب موافقت سازمان بدون تصفيه دفع نمايند.
ج- جدول استاندارد خروجي فاضلابها
شماره | مواد آلوده کننده | تخليه به آبهاي سطحيmg/l | تخليه به چاه جاذب
mg/l |
مصارف کشاورزي و آبياري mg/l |
1 | نقره Ag | 1 | 1/0 | 1/0 |
2 | آلومينيوم Al | 5 | 5 | 5 |
3 | آرسنيک As | 1/0 | 1/0 | 1/0 |
4 | کلسيم Ca | 75 | – | – |
5 | کلر آزاد Cl | 1 | 1 | 2/0 |
6 | کلرايد Cl– | 600 (تبصره يک) | 600 (تبصره دو) | 600 |
7 | سيانور CN | 5/0 | 1/0 | 1/0 |
8 | مس Cu | 1 | 1 | 2/0 |
9 | فلورايد F | 5/2 | 2 | 2 |
10 | آهن Fe | 3 | 3 | 3 |
11 | جيوه Hg | ناچيز | ناچيز | ناچيز |
12 | منيزيوم Mg | 100 | 100 | 100 |
13 | نيتريت بر حسب NO2 | 10 | 10 | – |
14 | نيترات بر حسب NO3 | 50 | 10 | – |
15 | فسفات بر حسب فسفر | 6 | 6 | – |
16 | دترجنت ABS | 5/1 | 5/0 | 5/0 |
17 | بي.او.دي (تبصره سه)
BOD5 |
30 (لحظه اي 50) | 30 (لحظه اي 50) | 100 |
18 | سي.او.دي (تبصره سه)
COD |
60 (لحظه اي 100) | 60 (لحظه اي 100) | 200 |
19 | اکسيژن محلول (حداقل) DO | 2 | – | 2 |
20 | مجموع مواد جامد محلول TDS | (تبصره يک) | (تبصره دو) | – |
21 | مجموع مواد جامد معلق TSS | 40 (لحظه اي 60) | – | 100 |
22 | مواد قابل ته نشيني SS | 0 | – | – |
23 | PH (حدود) | 5/8-5/6 | 9-5 | 5/8-6 |
24 | مواد راديواکتيو | 0 | 0 | 0 |
25 | کدورت(واحد کدورت) | 50 | – | 50 |
26 | رنگ (واحد رنگ) | 75 | 75 | 75 |
27 | درجه حرارت T | (تبصره 4) | – | – |
28 | تخم انگل | – | – | (تبصره 5) |
تبصره يک : تخليه با غلظت بيش از ميزان مشخص شده در جدول در صورتي مجاز خواهد بود که پساب خروجي ، غلظت کلرايد، سولفات و مواد محلول منبع پذيرنده را در شعاع 200 متري بيش از 10% افزايش ندهد.
تبصره دو : تخليه با غلظت بيش از ميزان مشخص شده در جدول در صورتي مجاز خواهد بود که افزايش کلرايد، سولفات و مواد محلول پساب خروجي نسبت به آب مصرفي بيش از 10% نباشد.
تبصره سه : صنايع موجود مجاز خواهند بود BOD5 و COD را حداقل 90% کاهش دهند.
تبصره چهار : درجه حرارت بايد بميزاني باشد که بيش از 3 درجه سانتيگراد در شعاع 200 متري محل ورود آن ، درجه حرارت منبع پذيرنده را افزايش يا کاهش ندهد.
تبصره پنج : تعداد تخم انگل (نماتد) در فاضلاب تصفيه شده شهري در صورت استفاده از آن جهت آبياري محصولاتيکه بصورت خام مورد مصرف قرار ميگيرد نبايد بيش از يک عدد در ليتر باشد.
ميزان توليد فاضلاب برخي کارخانجات مختلف
صنايع | نوع کارخانه | واحد توليد يا مصرف | M3 مقدار فاضلاب براي هر واحد توليد يا مصرف |
صنايع شيميايي | داروسازي | يک تن دارو | 50 |
صابون سازي و تهيه پودر لباس شويي | يک تن صابون | 15 | |
لاستيک سازي | يک تن لاستيک | 100 | |
پلاستيک سازي | يک تن پلاستيک | 500 | |
شيشه و چيني سازي | يک تن شيشه يا چيني | 38-3 | |
صنايع ذوب آهن | تهيه سنگ آهن | يک متر مکعب سنگ | 16 |
کوره ذوب آهن | يک تن فولاد خام | 220-65 | |
ريخته گري ذوب آهن | يک تن آهن ريخته شده | 8-3 | |
نورد ذوب آهن | يک تن فولاد توليدي | 50-8 | |
صنايع چوبي و کاغذ سازي | کاغذ سازي | يک تن کاغذ | 1000- 125 |
توليد محصولات چوبي | يک متر مکعب چوب | 4 | |
چاپخانهها | هر نفر کارگر | 12/0 | |
صنايع نساجي و چوب سازي | دباغي | يک تن پوست | 60-40 |
رنگرزي | يک تن پارچه | 70-20 | |
رختشويي | يک تن پارچه | 100-50 | |
صنايع غذايي | شير سازي | 1000 ليترشير | 6-4 |
شير سازي همراه با پنير سازي | 1000 ليتر شير | 10 | |
شيريني سازي | يک تن شيريني | 26-6 | |
قند و شکر | يک تن چغندر قند | 20-10 | |
آبجوسازي | 1000 ليتر آبجو | 20-5 | |
کنسرو ميوه | يک تن کنسرو | 14-4 | |
روغن نباتي | يک تن روغن | 20 | |
نشاسته سازي | يک تن ذرت | 8-5/1 |